Welke wespen komen er voor in Nederland en hoe herken je ze?
Inleiding
Wespen zijn insecten die vaak Welke wespen komen er voor in Nederland en hoe herken je ze? worden met zomerse overlast, maar ze spelen een belangrijke rol in het ecosysteem. Ze fungeren als natuurlijke plaagbestrijders door insecten te eten die schadelijk kunnen zijn voor gewassen. Toch kan het handig zijn om de verschillende wespensoorten te herkennen, vooral omdat sommige soorten agressiever zijn dan andere en enkele zelfs een bedreiging vormen voor inheemse insecten, zoals bijen.
Verschil tussen bijen, hommels en wespen
Wespen, bijen en hommels lijken op elkaar, maar er zijn enkele duidelijke verschillen:
• Uiterlijk: Bijen en hommels hebben een harig lichaam, terwijl wespen een glad en glanzend uiterlijk hebben.
• Gedrag: Wespen zijn agressiever en opdringeriger bij voedsel, terwijl bijen en hommels zich meer richten op bloemen en zelden hinderlijk zijn.
• Voeding: Bijen voeden zich voornamelijk met nectar, terwijl wespen naast suikerrijke stoffen ook kleine insecten eten.
De meest voorkomende wespen in Nederland
Nederland kent verschillende soorten wespen. Hieronder bespreken we de bekendste wespensoorten en hoe je ze kunt herkennen.
1. De gewone wesp (Vespula vulgaris)
De gewone wesp is een van de meest voorkomende soorten in Nederland. Deze wesp wordt vaak aangetrokken door zoetigheid en kan in de zomermaanden als hinderlijk worden ervaren.
• Kenmerken: 10-15 mm groot, zwart-geel gestreept.
• Leefomgeving: Bouwt nesten in spouwmuren, onder dakranden en in de grond.
• Gedrag: Kan agressief worden, vooral in de late zomer.
2. De Duitse wesp (Vespula germanica)
Deze wesp lijkt veel op de gewone wesp, maar heeft enkele subtiele verschillen.
• Kenmerken: 12-17 mm groot, drie zwarte stippen op de kop.
• Leefomgeving: Bouwt nesten in bomen, struiken en gebouwen.
• Gedrag: Net als de gewone wesp kan deze soort agressief zijn.
3. De hoornaar (Vespa crabro)
De hoornaar is de grootste wespensoort in Nederland en minder agressief dan de gewone en Duitse wesp.
• Kenmerken: 18-35 mm groot, roodbruine kop en borststuk, gele buik.
• Leefomgeving: Bouwt nesten in boomholtes en schuren.
• Gedrag: Over het algemeen niet agressief, tenzij ze zich bedreigd voelen.
4. De Europese papierwesp (Polistes dominula)
De Europese papierwesp heeft een slanker uiterlijk en langere poten dan de gewone wesp.
• Kenmerken: 10-15 mm groot, slank lichaam, lange poten, oranje voelsprieten.
• Leefomgeving: Bouwt open nesten onder dakranden of in struiken.
• Gedrag: Minder agressief dan de gewone wesp en voedt zich vooral met nectar en kleine insecten.
5. De Franse veldwesp (Polistes gallicus)
Deze soort lijkt sterk op de Europese papierwesp maar heeft een andere koptekening.
• Kenmerken: Slank lichaam, lange poten, opvallend geel-zwart patroon.
• Leefomgeving: Bouwt open nesten in droge, warme gebieden.
• Gedrag: Over het algemeen niet agressief.
Exotische wespen in Nederland
Naast de inheemse wespensoorten duiken er steeds vaker exotische wespen op in Nederland. Dit komt onder andere door globalisering en klimaatverandering.
1. De Aziatische hoornaar (Vespa velutina)
De Aziatische hoornaar is een invasieve soort die schadelijk kan zijn voor bijenpopulaties.
• Kenmerken: 17-32 mm groot, zwart lichaam met een oranje band op het achterlijf en gele poten.
• Leefomgeving: Bouwt grote nesten in bomen en struiken.
• Gedrag: Minder agressief tegenover mensen, maar een grote bedreiging voor honingbijen.
2. Andere exotische soorten
Soms worden er andere exotische wespen gesignaleerd, zoals de tropische papierwesp. Deze soorten kunnen de biodiversiteit beïnvloeden, maar vormen meestal geen directe bedreiging voor mensen.
Wat te doen bij wespenoverlast?
Hoewel wespen nuttig zijn, kunnen ze ook voor overlast zorgen. Hier zijn enkele tips om problemen te verminderen:
• Nesten opsporen: Controleer schuren, zolders en spouwmuren op wespennesten.
• Voorkomen van wespen in huis: Sluit afvalbakken goed af, laat geen etensresten buiten staan en gebruik horren voor ramen en deuren.
• Wanneer professionele hulp inschakelen: Als er een groot wespennest in of bij de woning zit, is het verstandig om een ongediertebestrijder in te schakelen.
Wat te doen bij een wespensteek?
Een wespensteek kan pijnlijk zijn en in sommige gevallen ernstige allergische reacties veroorzaken.
• Directe maatregelen: Verwijder een eventuele angel, koel de plek met ijs en gebruik een anti-jeukmiddel.
• Bij een allergische reactie: Bel direct 112 als er zwellingen buiten de steekplek ontstaan of als er ademhalingsproblemen optreden.
Conclusie
Wespen spelen een belangrijke rol in het ecosysteem, maar kunnen soms voor overlast zorgen. Door verschillende soorten te herkennen, kun je beter inschatten hoe je met wespen omgaat en wanneer ingrijpen nodig is. Exotische soorten zoals de Aziatische hoornaar verdienen extra aandacht, omdat ze schadelijk kunnen zijn voor inheemse bijensoorten.
Veelgestelde vragen
1. Hoe kan ik wespen het beste op afstand houden?
Wespen worden aangetrokken door zoete geuren. Vermijd open voedsel en frisdranken buitenshuis en gebruik citronella of kruidnagel als natuurlijke afschrikmiddelen.
2. Zijn alle wespen agressief?
Nee, sommige soorten, zoals de papierwesp, zijn minder agressief dan de gewone en Duitse wesp.
3. Wat moet ik doen als ik een wespennest in mijn tuin vind?
Als het nest geen overlast veroorzaakt, laat het dan met rust. Voor grote nesten of nesten dicht bij huis kun je een professionele verdelger inschakelen.
4. Hoe weet ik of ik gestoken ben door een hoornaar of een gewone wesp?
Een hoornaarsteek is vaak pijnlijker dan een gewone wespensteek, maar is niet per se gevaarlijker tenzij je allergisch bent.
5. Hoe herken ik een Aziatische hoornaar?
De Aziatische hoornaar heeft een donker lichaam met een opvallende oranje band op het achterlijf en gele poten. Ze zijn groter dan gewone wespen maar kleiner dan de Europese hoornaar.